Meşhur hikâyedir, Laz fındıktan tanınır. Birinin Laz olup olmadığını anlamak istiyorsanız, ona fındık dedirtin. Finduk diyorsa, bilin ki o Laz’dır. Bugün bulunduğunuz bir ortamda, Anamurlu’yu nasıl tanıyacaksınız; onu anlatacağım. Arkasından da sırf Anamur’a özgü sözcükler vereceğim. Hepsi de özüne uygun Türkçe sözcükler. Bildiklerinizi de ekleyerek bu yazıyı saklarsanız dilimize büyük bir hizmet yapmış olursunuz. Çünkü bu önemli belgenin gelecek kuşaklara ulaşmasına vesile olacaksınız.
Batı Türkçesi’nin Anamur ağzı çok otantik yapıda sözcüklerle doludur. Hem söyleyiş hem de yaşayan sözcükleri yönüyle bu bölge ilginçtir. Şimdi bir Anamurlu nasıl tanınır, birinin Anamurlu olduğu nasıl anlaşılır ona bakalım. “Oyn, hoyn” ünlemlerini kullanan biri %90 Anamurlu’dur. Zafer, vapur, fakir, salı sözcüklerini; zâfer, vâpur, fâkir, sâli şeklinde kullanıyorsa; %100 Anamurlu’dur. Eğer birinci tekil kişi ekini “-n” olarak kullanıyorsa %1500 Anamurlu’dur. Bu şahsın “Nereye gidiyorsun?” sorusuna vereceği cevap, “Eve gederin.” ise; gir koluna, “Kimlerdensin?” de yürü. “Sen de mi Anamırlı’sın?” derse, kucaklaşıp öpüşebilirsiniz de…
Sevgili okuyucularım şimdi sizlere kendi derlediğim Anamur’a has sözcüklerden bir demet sunacağım. “Zavrak niye yok?” demeyin. O Farsça bir kelimedir. Aslı “Zevraktır.” , küçük kapı demektir. Ben özü Türkçe olan ve sadece Anamur’da kullanılan sözcükleri seçip vermeye çalışım. Ağız özelliklerine yer vermedim. Yanıldıklarım varsa şimdiden özür dilerim.
Açgı: Kalemtıraş
Aydaş: Zayıf, cılız, çelimsiz
Ayıcak: Çok az
Añlamak: Hayvanların tozlu bir yerde debelenmesi
Babak: Arkadan vuran
Baltabaş: İbibik , hüthüt kuşu
Batırmak: Kirletmek
Basdıncak: Basamak
Bicik: Meme
Bişme: Pişirilmiş yemek
Biñgeşme: Uyuşma
Buymak: Çok üşümek
Cınnıcık: Çok küçük bir parça
Cınnı: Biraz
Cılk: Bozuk, Sulu bozuk
Cibil: Gözdeki Çapak
Çamış: Huysuz, geçimsiz
Çıkla: Saf, sade
Çınga: Ateş parçası
Çimmek: Yıkanmak
Çükür: Kazma
Çomça: Kepçe
Çipil: Çok yuka, sığ su
Dayfalmak: Daralmak, kendinden geçmek
Deşdiye: Kendiliğinden olan
Deyişet: Söylenti, rivayet
Dişi eyreti: Evli bayan
Doşañı: Eskimiş
Dönmek: Birine sevgiyle bağlanmak
Eğrik: Evcil hayvanların gölgelendiği yer
Eftik: Kuruyemiş, eğlencelik
Erlik: Sahur Ergen: Bekar
Eşgere: Görünür şekilde
Ferik: Piliç
Ficilemek: Aceleci, gereksiz hareketler yapmak
Gamas: Hortum
Gasdan: Yalandan
Geysi: Kirli çamaşır
Gırıntı: Eğlencelik
Gındırık: Hafif aralık
Gilik: Çekirdek
Göynümek: Hafif yanmak
Güddeci: Sığırtmaç
Ilıkmak: Hayran olmak
Ivga: Telaş
Ilgıdır: Zayıf bacaklı
Ihşalamak: İyice örselemek
İnneşmek: Ateşi tutuşturmak, takılmak
Kıymık: Odun kırpıntısı
Kirtik: Sabunun çok küçülmüşü
Kevki: Su kabağından yapılmış maşrapa
Kaktırmak: İttirmek Kösük: Kapı arkası sürgüsü
Küncü: Susam
Meğez: Uyuşuk
Okuntu: Davetiye, çağrı
Ölgülük: Ölü evi
Örü: Gece hayvan otlatma
Pıtlak: Patlamış Mısır
Seğirtmek: Koşmak
Sañıtmak: Anlamsız anlamsız bakmak
Sındı: Makas
Siñlenmek: Saklanmak Siftimek: Tanelemek
Sivildemek: Fısıldamak
Soyka: Ölünün üzerinden çıkarılan çamaşır
Söyke: Yamaç
Susak: Ağaçtan yapılmış maşrapa
Tehlemek: Uzaktan gözetmek
Tenimek: Bakmak, korumak
Teyingale: Sincap
Tertlemek: Azarlamak
Tımlı: Sapı kırılmış, çıkmış bıçak
Tirik: Sincap
Tütü: Kolonya
Uşkartma: Abartma
Ülü: Perşembe akşamları komşulara dağıtılan yemek
Ülübü: Fasülye
Üyütlemek: Ayıklamak
Yoymak: İşe yaramaz hale getirmek
Yörek: Hayvanların otlama sahas
Yüleme: Bileme
Yumcalama: Rastgele avuçlama
HOŞÇAKALIN!..
